Oskowo

Oskowo to miejscowość malowniczo położona nad rzeką Bukowiną na trasie Lębork – Bytów, około 6 km na południe od Cewic. Nazwa nawiązuje do oczu, gdyż pierwotnie wieś nosiła nazwę Oczkowo. Najstarsza wzmianka pochodzi z aktu granicznego z 1313 r., sporządzonego przez margrabię pomorskiego Waldemara. Przygraniczne położenie powodowało, iż nazwa miejscowości pojawiała się wielokrotnie i w późniejszych dokumentach związanych z wytyczaniem i regulacją granicy a także z zatargami na tym tle.

W 1621 r. jako właściciele wzmiankowana była rodzina von Lietzen. Po pokoju oliwskim w 1660 r. elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm utworzył tu przygraniczny urząd pocztowy, co zmieniło przebieg szlaku pocztowego z Berlina do Królewca, z ominięciem polskiego wówczas Gdańska. Fryderyk Wilhelm zlecił też budowę w Oskowie specjalnego budynku przeznaczonego na pobyt rodziny królewskiej podczas przejazdów nową trasą. Był to tzw. “dom królewski”. Przechodziła też tędy droga pocztowa z Lęborka do Bytowa. Od 1766 r. Oskowo stanowiło własność rodu von Somnitz. W XIX wieku miejscowe dobra przeszły w ręce Johanna Friedricha Lübbecke.
W 1773 roku zatrzymał się tu Daniel Chodowiecki w czasie swej podróży do Petersburga. W 1874 roku w Oskowie był folwark, młyn wodny, karczma, kuźnia, pracował tu nauczyciel. W 1800 roku, za królewskim przyzwoleniem, Oskowo przeszło w ręce Johanna Friedricha Lübbecke i w 1862 roku jeszcze pozostawało w tej rodzinie. W 1884 roku jej właścicielem był Ferdinand Lange. W latach 1892-1893 Oskowo należało do porucznika Conrade Hasse. W 1906 roku majątek przejął skarb państwa pruskiego i w 1914 roku wydzierżawił go Gustawowi Sernau.

Oskowo położone jest w granicach Wysoczyzny Polanowskiej. Na atrakcyjność miejscowości wpływają walory przyrodnicze, które stwarzają tu dogodne warunki do rozwoju turystyki. Wieś otoczona jest lasami, w większości mieszanymi, które obfitują w runo leśne. Przez miejscowość przepływa rzeka Bukowina, będąca jednym z dopływów Łupawy, której bogactwo świata roślinnego i zwierzęcego znalazło odzwierciedlenie w ustanowieniu obszaru Natura 2000 “Dolina Łupawy”. Rzeka Bukowina wpływa do położonego w odległości 1 km od wsi jeziora o powierzchni ponad 12 ha. Przy brzegu jeziora znajduje się przystań dla łódek oraz miejsce do biwakowania. W sezonie letnim na rzece organizowane są spływy kajakowe. Jezioro jest również ulubionym miejscem letniego wypoczynku nie tylko mieszkańców Oskowa, ale też innych miejscowości gminnych, a nawet gości spoza gminy Cewice. W Oskowie są również idealne warunki dla miłośników wędkowania, ponieważ rzeka i jezioro obfitują w liczne gatunki ryb. W okolicach wsi znajdują się także dwa mniejsze jeziora.

W centrum wsi położony jest dwór, zbudowany prawdopodobnie w XIX wieku, który w chwili obecnej stanowi własność prywatną.

Z miejscowością Oskowo wiąże się ciekawa historia dotycząca szlaku pocztowego z Berlina do Królewca. 25 września 1781 r. na tej trasie doszło do zabójstwa. Niejaki Lewin Mozes napadł na pocztyliona Salonkiego, po czym zabijając go, skradł wszystkie przesyłki przewożone w tym dniu przez kuriera. Za przestępstwo, jakiego dopuścił się Mozes, poniósł on srogą karę. Schwytany i szybko osądzony, został skazany na śmierć. Wyrok został wykonany 8 lutego 1782 roku poprzez łamanie kołem. Do dnia dzisiejszego mieszkańcy przekazują sobie legendę, według której w wichrowe, pochmurne wieczory na drodze z Oskowa do Cewic można spotkać ducha pocztyliona, który bezustannie biegając z jednego końca drogi na drugi, stara się pozbierać porozrzucane przesyłki. W miejscu, gdzie zginął pocztylion Salonky ustawiony został obelisk i tablica informacyjna, opisująca tą historię.

W lassie, przy drodze z Oskowa do Siemirowic, położone jest cmentarzysko kultury łużyckiej z okresu XII-VII w p.n.e. Na cmentarzysko, które zajmuje obszar 1500 m na 500 m, skalda się 12 mogił, które zostały naruszone jeszcze w czasach nowożytnych. Na podstawie wydobytych na cmentarzysku wyrobów metalowych oraz ceramiki, kurhany datowane są na IV okres epoki brązu (1000-800 r. p.n.e.) oraz początki V okresu tej epoki (ok. 700 r. p.n.e.). Zaliczane są do grupy wschodniopomorskiej (kaszubskiej) kultury łużyckiej.