Popowo

Popowo to niewielka miejscowość położona w odległości około 10 km na południowy wschód od Lęborka. Wieś ta graniczy z niewielkim Dziechnem i Okalicami, które razem tworzą sołectwo Popowo. Przyjmuje się, iż pierwsza parafia istniała tu już w okresie 1050-1138, jednakże w źródłach historycznych pierwsza wzmianka dotycząca Popowa pochodzi z 1628 roku jako szlachecka posiadłość kaszubska i 1658 roku – określana jako dobro Panków. Etymologia nazwy miejscowości związana jest ze słowem “pop”, co w języku niemieckim i kaszubskim oznaczało osobę duchowną. W systemie administracyjnym Popowo stanowiło już od początków XVIII wieku tzw. “gminę chłopską”, z uwagi na dość duże skupisko chłopskich zagród i gospodarstw. W okresie międzywojennym Popowo jako wieś przygraniczna znajdowała się na terenie III Rzeszy. Po II wojnie światowej w podziale administracyjnym państwa Popowo wchodziło początkowo w skład gminy Rozłazino. Od 1 czerwca 1975 r. należy nieprzerwanie do gminy Cewice.

Z źródeł historycznych możemy wnioskować, iż tereny te były wcześniej zamieszkane, ponieważ zapoznając się z aktem lokacyjnym miasta Lęborka pochodzącego z 1341 r. wynika, że miasto to otrzymało nadania terytorialne wynoszące około 100 łanów, a granice tych terenów sięgały po Popowo, Lubowidz, Dąbrówkę, Redystowo, Dzięcielec i Kętrzyno. Do roku 1454 ziemie te (z małymi przerwami) podlegały Zakonowi Krzyżackiemu. W wieku XVI ziemie te należały do rodziny Grellów, która oprócz Popowa miała w posiadaniu sąsiadujące Okalice i Łebunie, w której to znajdowała się protestancka parafia. W 1628 roku odnotowano, że oprócz własności rodziny Grellów, było jeszcze osiem gospodarstw. W późniejszym okresie dobra Popowa zasiliła posiadłość Wejherów, najpierw Mikołaja Henryka (ur. 1725). Mikołaj Henryk doprowadził do rozkwitu miejscowości – liczba mieszkańców wzrosła do ponad 300. Kolejnym właścicielem był syn Mikołaja – Karol Henryk Wejher (ur. 1753). W 1804 pojawił się nowy właściciel – Friedrich von Kos, który kupił część dóbr za 633 i 1/3 talara. Następnymi właścicielami byli: Johan Ritz, od roku 1874 rodzina Dominik, po 20 latach w 1894 Popowo należało do Fritza Heintze, który to najprawdopodobniej podzielił miejscowość na dwie parcele. W roku 1907 doszło do połączenia podzielonej miejscowości.

W okresie międzywojennym Popowo jako wieś przygraniczna znajdowała się na terenie III Rzeszy. W 1926 roku postawiono pierwszą szkołę w miejscowości. Oczywiście językiem wykładowym był język niemiecki, ponieważ terytorialnie miejscowość należała do ziem niemiecko-pruskich. W 1945 roku zaczęto uczyć w języku polskim. 1 maja 1946 roku przed budynkiem “starej szkoły” posadzono dąb, który nazwano “Dębem Wyzwolenia”.

W 1966 roku rozpoczęto budowę nowej szkoły, która została oddana do użytku w 1967 r. W lutym 2008 r. założono i rozpoczęło swoją działalność Stowarzyszenie „Rozwój Sołectwa Popowo” w imieniu, którego Zarząd wystąpił z wnioskiem do Wójta Gminy Cewice w sprawie udzielenia zezwolenia na założenie trzyklasowej szkoły niepublicznej z dodatkową nauką języka kaszubskiego jako ojczystego z oddziałem przedszkolnym z uprawnieniami szkoły publicznej. W związku ze złożonym wnioskiem rozpoczęto procedurę odnośnie utworzenia Niepublicznej Szkoły Podstawowej w Popowie, która swoją działalność rozpoczęła z dniem 01 września 2008 r. w starym budynku szkoły. Natomiast od dnia 1 września 2009 r. Stowarzyszenie „Rozwój Sołectwa Popowo” rozszerzyło organizację szkoły na klasy IV-VI. Placówka od chwili utworzenia dynamicznie się rozwija.

Po II wojnie światowej w podziale administracyjnym państwa Popowo wchodziło początkowo w skład gminy Rozłazino. W 1940 roku sołtysem Popowa był gospodarz Schwochow, siedzibą gminy było Jeżewo, a wójtem dzierżawca gorzelni – Kowalke. Po II Wojnie Światowej w 1945 większość młodych mieszkańców opuściła miejscowość razem z odchodzącymi wojskami niemieckimi. Warto wspomnieć, iż przez Popowo przeszła jedna z kolumn “marszu śmierci” obozu Sztutthof. Wśród maszerujących znajdował się jeden z mieszkańców wsi – Augustyn Hopa. Po 1945 roku w miejscowości pozostała rodzina Kwidzińskich, Klankowskich, Miotk i Majer. Osiedliły się tu także rodziny: Hopów, Walewskich, Syldatk, Merchel, Okrój, Stencel, Cerockich i Walkusz.

W latach 1952-57 na terenie miejscowości działała Spółdzielnia Produkcyjna, która w 1956 roku zajęła I miejsce w produkcji rolnej na terenie powiatu lęborskiego.

Od 1945 roku Popowo należy do parafii pod wezwaniem św. Wojciecha w Rozłazinie. W 1987 r w miejscowości Popowo z inicjatywy i ogromnego zaangażowania mieszkańców zbudowano niewielki kościół filialny pod wezwaniem św. Brata Alberta. Kościół ten służy społeczności lokalnej.

Od 1 czerwca 1975 r. Popowo należy nieprzerwanie do gminy Cewice.