Cmentarzysko kultury łużyckiej XII - VII w p.n.e. Siemirowice

Cmentarzysko kultury łużyckiej XII – VII w p.n.e. Siemirowice

Cmentarzysko w Siemirowicach położone jest w lesie, przy drodze prowadzącej z Siemirowic do Oskowa, zajmując obszar 1500 na 500 m. Większość z dwunastu mogił została naruszona jeszcze w czasach starożytnych.

Na podstawie wydobytych na cmentarzysku wyrobów metalowych oraz ceramiki, kurhany datowane są na IV okres epoki brązu (1000 – 800 r. p.n.e.) oraz początki V okresu tej epoki (ok. 700 r. p.n.e.). Zaliczane są do stanowisk grupy wschodniopomorskiej (kaszubskiej) kultury łużyckiej.

Na podstawie badań antropologicznych ustalono, iż średnia życia pochowanych na cmentarzysku wynosiła 25 – 35 lat dla kobiet i 35 – 45 lat dla mężczyzn. Stwierdzono też dużą liczbę pochówków dziecięcych. Do wielu popielnic złożono szczątki kostne kilku osób, najczęściej matek z dziećmi.

Kurhany miały w większości w rzucie poziomym kształt kolisty lub do niego zbliżony o średnicy od 5 do 10 m. Największy kurhan miał średnicę 18 m. Maksymalna wysokość kurhanów dochodziła do 1,5 m. Kolisty kształt kurhanów osiągnięto przez układanie u ich podstawy kręgów z dużych, ściśle przylegających do siebie kamieni. Podstawę stanowiły przeważnie pojedyncze kręgi. W ich środku znajdowały się skrzynie zbudowane z płasko łupanych kamieni. Nad skrzyniami, w granicach kręgu usypywano płaszcz z kamieni polnych. We wnętrzu skrzyń stały popielnice i naczynia gliniane pełniące funkcję przystawek oraz przepalone ludzkie kości. Towarzyszyły im nierzadko wyroby metalowe, najczęściej biżuteria oraz przedmioty użytku codziennego zmarłego. Dna skrzyń wyłożone były płaskimi kamieniami.

Inną formę stanowiły groby obwarowane. Miały one średnicę około 1 m i zbudowane były z kamieni polnych, które zabezpieczały wewnątrz umieszczone popielnice.

Trzecią grupę pochówków stanowiły popielnice dość często umieszczane pomiędzy kamieniami płaszcza. W jednym z siemirowickich kurhanów odkryto dwie płaskie stele (kamienie ustawione pionowo), zamykające od strony wschodniej krąg kamienny i wzmocnione od zewnątrz trzema małymi kamieniami. Ich usytuowanie należy wiązać z panującymi w kulturze łużyckiej wierzeniami, związanym z kultem słońca i przodków.

W jednym z kurhanów odkryto kamień o kształcie graniastosłupa, z wyraźnymi śladami ciosania. Większość z obiektów usypana była z wielu warstw kamieni, przysypanych żółtym, drobnym piaskiem. Przy tworzeniu cmentarzyska użyto ogromnych ilości materiałów budulcowych. Przyjmując za średnią obiekt o średnicy 8 m i wysokości 1 m, zgromadzić trzeba było 1500 m sześciennych budulca. Do innych cennych stanowisk archeologicznych na terenie gminy zaliczyć należy znaleziska kultury pomorskiej VII – II w p.n.e. w Bukowinie, Cewicach, Maszewie, Krępkowicach, Łebuni i Siemirowicach.